کورشِ تاریخی قسمت چهاردهم

 

کورشِ تاریخی قسمت چهاردهم

از دوست گرامی خود با نام وام گرفته شده «همنشین بهار» نوشتاری با عنوان «کورشِ تاریخی با توهّماتِ ما، از بُنیاد متفاوت است» را دریافت کردم.

نوشته ایشان بدون هیچگونه دستکاری نعل به نعل و جزء به جزء آورده شده است.

تنها موردی را که میتوان به آن اشاره داشت آن است که نوشته ایشان برای انتشار در "وبلاگ" تنظیم گردید. لذا؛ صفحه‌بندی با نسخه اصلی متفاوت است.

کامکار 2025 م.

 

·       همنشین بهار:

·       کورشِ تاریخی با توهّماتِ ما، از بُنیاد متفاوت است

·       قسمت چهاردهم

منابع مقاله من

• ابن خلدون، ضبط المتن و وضع الحواشی و الفهارس

• ابوریحان بیرونی، آثارالباقیه عن القرون الخالیه

• آملی کورت Amelie Kuhrt، شاهنشاهی پارسی(مجموعه‌ای از منابع مربوط به دوره هخامنشی)

• گزنفون، «سیرت کورش کبیر»، ترجمه‌ علی وحیدمازندرانی

• صدرالاشرافی، ضیاء، نظری به استوانه کورش

• قدرت دیزجی، مهرداد، تاریخ هخامنشی در منشور کورش

• ویل دورانت، تاریخ تمدن، مشرق گهواره تمدن

• معین، محمد، شاهان کیانی و هخامنشی در آثارالباقیه

• زرین‌کوب، عبدالحسین، «تاریخ مردم ایران»، (ایران قبل از اسلام)

• زرینکوب، روزبه. کورش هخامنشی در منابع یونانی

• دریایی، تورج، جلیلیان، آذردخت، کورش بزرگ پادشاه باستانی ایران

• مرادی غیاث‌آبادی، رضا، رویدادنامه نبونید و کورش

• ترابی، هایده، هم «عیلام»، هم «پارس»، هم «ایران» و هم «ممالک محروسه ی ایران»

• مهرداد ایران مهر، کورش، که همان کیخسرو نیست

• باستانی پاریزی، محمد ابراهیم، کورش در روایات ایرانی

• آموزگار، ژاله، نگاهی تاریخی به منشور کورش (گفت‌وگو)

• آموزگار، ژاله، اشاره به نیروهای فراسویی در استوانه کورش و سنگ نوشته‌های هخامنشی

• شهبازی، شاپور، زندگی و جهانداری کورش کبیر

• بدره‌ای، فریدون، کورش کبیر در قرآن و عهد عتیق

• هارولد لمب، کورش کبیر، ترجمه دکتر رضا‌زاده شفق

• فرخ، کاوه، استوانه کورش بزرگ واسناد "دیگر" در بابل، مصر و ستون سنگی یادبود زانث

• ایسرائل، ژرار، «کورش بزرگ»، ترجمه‌ی مرتضی ثاقب‌فر،

• آملی کورت، هخامنشیان، ترجمه مرتضی ثاقب فر

• هرودوت، تاریخ هرودوت، ترجمه مرتضی ثاقب فر

• لقمان، مسعود، گفتگو با دکتر عبدالمجید ارفعی

• پیرنیا، حسن، تاریخ ایران باستان، جلد اول

• رضائی باغ‌بیدی، حسن، درباره‌ی نام کورش

• مک گرگور، نیل، منشور کورش بزرگ هنوز قوی ترین و موثرترین صدا در خاورمیانه است

• یزدان صفایی، کورش یا کوروش؟

• گی راشه، کورش خورشید ایران زمین

• مجلّه صدای شرق، شماره ۷، کتیبه داریوش در بیستون،

• گیرشمن، ایران از آغاز تا اسلام، ترجمه محمد معین

• خالقی مطلق، جلال، مجلهٔ ایران‌شناسی. سال هفتم، بهار ١٣٧۴

• متواضع، عباس، زرتشت، کورش و حقوق بشر

• کرامپتون، ساموئیل‌ویلارد، کورش کبیر

• آرین، شهرام، فلسفه و نظام کشورداری ایران- هخامنشیان

• نثری همدانی، موسی، امپراتوری کورش کبیر

• خلیلی، عباس، کورش بزرگ

• مهدی بدیع، امیر، یونانیان و بربرها

• خالقیان، مجید، پاسخ به منتقدان موضوع کورش و کیخسرو

• خالقیان، مجید، «آیا کوروش مردم اوپیس را قتل عام کرد؟»

• بروسیوس، ماریا، شاهنشاهی هخامنشی: از کورش بزرگ تا اردشیر اول

• فردریک، تالبرگ، از کورش تا پهلوی

• احمدی(کیانی)، داریوش، دنیای ناشناخته هخامنشیان

• چکامه نَبونَئید(نبونعید)

• جعفری دهقی، بازشناسی منابع تاریخ

• فوتیوس، خلاصه تاریخ کتزیاس، ترجمه کامیاب خلیلی

• رزمجو، شاهرخ، سخنرانی در سومین همایش یادبود استوانه کورش

• رزمجو، شاهرخ، استوانه کورش بزرگ

• مفرد کهلان، جواد، معنی عیلامی و ایرانی نام کوروش (کورلوش)

• مفرد کهلان، جواد، کورش دوم و سوم در عرصه اساطیر

• بادامچی، حسین، فرمان کورش بزرگ به همراه ویرایش، ترجمه و واژه نامه متن اکدی

• سالمی‌فیه، کیوان، زندگی و میراث کورش کبیر

• منشور کورش بزرگ در موزه بریتانیا

• داندامایف، محمد عبدالقدیرویچ، ایران در دوران نخستین پادشاهان هخامنشی. ترجمهٔ روحی ارباب

• داندامایف، محمد عبدالقدیرویچ، تاریخ سیاسی هخامنشیان

• داندامایف، محمد عبدالقدیرویچ، ایرانیان در بابل هخامنشی

• کوک، جان مانوئل، شاهنشاهی هخامنشی، ترجمه مرتضی ثاقب فر،

• وکیلی، شروین. کورش رهایی‌بخش

• فرای، ریچارد، میراث باستانی ایران

• اومستد، آلبرت تندایک، تاریخ شاهنشاهی هخامنشی، ترجمه محمد مقدم

• بریان، پیر، تاریخ امپراتوری هخامنشیان، ترجمه مهدی سمسار،

• توماس پاتز، دانیل Daniel Thomas Potts کورش کبیر و پادشاهی انشان

(نویسنده تلاش کرده کورش را از مجموعه فرهنگ ایران خارج کند).

• چهارلنگ، حمید، منم کورش شاه هخامنشی

• نگستون، هرمان، یونانیان و پارسیان، ترجمه دکتر تیمور قادری،

• لوید لولین-جونز Lloyd Llewellyn-Jones، شاه و دربار در ایران باستان

• هایدماری کخ، پژوهش‌های هخامنشی (بر پایه لوحه‌های بازیافته از تخت جمشید)، ترجمه امیرحسین اکبری شالچی

• توین بی، آرنولد، جغرافیای اداری هخامنشیان، ترجمه همایون صنعتی‌زاده

• شاهین نژاد، انتقال قدرت از «ماد ها» به «هخامنشیان»

• شاهین نژاد، یغمایی، هلمند اربابی. کورش در چهارراه افسانه ها، اسطوره ها، ادیان و تاریخنگاران

• خلدی، شهرام، منشور کورش ـ قانون شهروندی ایران هخامنشی

• کزازی، میرجلال الدین، پدر ایران، داستانی بر پایه ی زندگی کورش بزرگ هخامنشی

• خزائی، سهم‌الدین، بازتاب روابط تجاری ایلام[عیلام] و بابل در اسناد دوره هخامنشی

• زارع، لیلا، کورش کبیر پادشاه جهان باستان

• کسنوفانس، کورش‌نامه، ترجمه رضا مشایخی

• ضرغامی، رضا، شناخت کورش جهانگشای ایرانی

• نوشته‌های خودم در ویکیپدیا و...

سایت پژوهشی و تخصصی هخامنشی - پروژه مشترک باستان شناسان فرانسوی، آمریکایی، انگلیسی، هلندی، آلمانی

http://www.achemenet.com/

Arnold, Bill T.; Michalowski, "Achaemenid Period Historical Texts Concerning Mesopotamia".

Van Der Spek - Cyrus the Great

Van Der Spek, R.J. "Did Cyrus the Great introduce a new policy towards subdued nations? Cyrus in Assyrian perspective"

Grayson, A. K. 1975: “Assyrian and Babylonian Chronicles”

Arnold, Bill T.; Michalowski, Piotr . "Achaemenid Period Historical Texts Concerning Mesopotamia".

Torabi, H. 2019: “Cyrus the Great and his Perpetual Audience”

Bickerman, E.J. (1946)."The Edict of Cyrus in Ezra"

Arberry, A.J. (1953). The Legacy of Persia.

Kuhrt, Amélie (1983). "The Cyrus Cylinder and Achaemenid imperial policy". Journal for the Study of the Old Testament

Berger, P.-R. "Das Neujahrsfest nach den Königsinschriften des ausgehenden babylonischen Reiches".

Rawlinson, H. C. (1880). "Notes on a newly-discovered clay Cylinder of Cyrus the Great". Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland 12.

Discovering Cyrus: The Persian Conqueror Astride the Ancient World

Walker, C.B.F. "A recently identified fragment of the Cyrus Cylinder". "The Babylonian Evidence of Achaemenid Rule in

Richard Nelson Frye: Cyrus the Great

Mesopotamia".The Cambridge History of Iran.Vol. 2.

Iran: journal of the British Institute of Persian Studies

Schmitt, Rüdiger. “CYRUS i. The Name”. In Encyclopædia Iranica.

W. L. Moran, Notes on the New Nabonidus Inscriptions

C. J. Gadd, The Harran Inscriptions of Nabonidus

W. F. Albright, Ea-Mummu and Anu-Adapa in the Panegyric of Cyrus

Beaulieu, P.A. The reign of Nabonidus, king of Babylon, YNES 10, NewHaven, 1989

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1. [i3-nu ...] x-ni-szu

2. [... ki]-ib#-ra-a-ti3

3. [...] x x _gal_ ma-tu-u2 isz-szak-na a-na e-nu-tu ma-ti-szu2

4. u3#? [...]-szi-li u2-sza-asz2-ki-na se-ru-szu-un

5. ta-am-szi-li e2-sag-il2 i-te-[pu-usz-ma ...]-ti3#? a-na uri2{ki} u3 si-it-ta-a-ti3 ma-ha-za

6. pa-ra-as la si-ma-a-ti-szu-nu ta-[ak-li-im la-me-si ... la] pa-lih u4-mi-sza2-am-ma id-de-ne2-eb-bu-ub u3 ana# ma#-ag#-ri-ti3

7. sat-tuk-ku u2-szab-ti-li u2-la#-[ap-pi-it pel2-lu-de-e ... isz]-tak-ka-an qe2-reb ma-ha-zi pa-la-ha {d}marduk _lugal dingir-mesz_ ig#-mur# kar-szu-usz-szu

8. le-mu-ut-ti _iri_-szu [i]-te#-ne2-ep-pu-usz# u4-mi-sza-am-ma# x x [... _ug3]-mesz_-szu2 i-na ab-sza-a-ni la ta-ap-szu-uh2-ti3 u2-hal-li-iq kul-lat-si-in

9. a-na ta-zi-im-ti-szi-na {d}en-lil2 _dingir-mesz_ ez-zi-isz i-gu-ug-ma# [...] ki-su-ur2-szu-un _dingir-mesz_ a-szi-ib lib3-bi-szu-nu i-zi-bu at-ma#-an-szu-un

10. i-na ug-ga-ti-sza u2-sze-ri-bi a-na qe2-reb szu-an-na{ki} {d}marduk ti#-[iz-qa-ru {d}en-lil2 _dingir]-mesz#_ us-sa-ah-ra a-na nap-har da-ad2-mi sza2 in-na-du-u2 szu-bat-su-un

11. u3 _ug3-mesz kur_ szu-me-ri u3 uri{ki} sza i-mu-u2 sza-lam-ta-asz2 u2-sa-ah#-hi-ir ka-bat#-[ta-asz2] ir-ta-szi ta-a-a-ra kul-lat ma-ta-a-ta ka-li-szi-na i-hi-it ib-re-e-ma

12. isz-te-'e-e-ma ma-al-ki i-sza2-ru bi-bil lib3-bi-sza it-ta-ma-ah qa-tu-usz-szu {disz}ku-ra-asz2 _lugal iri_ an-sza-an it-ta-bi ni-bi-it-su a-na ma-li-ku-ti3 kul-la-ta nap-har iz-zak-ra szu-um#-szu2#

13. _kur_ qu-ti-i gi-mir um-man-man-da u2-ka-an-ni-sza a-na sze-pi-szu _ug3-mesz_ sal-mat _sag-du_ sza u2-sza-ak-szi-du qa-ta-a-szu2

14. i-na ki-it-ti3 u3 mi-sza2-ru isz-te-ne2-'e-e-szi-na-a-ti3 {d}marduk _en gal_ ta-ru-u2 _ug3-mesz_-szu2 ep-sze-e-ti-sza dam-qa-a-ta u3 lib3-ba-szu i-sza-ra ha-di-isz ip-pa-li-is#

15. a-na _iri_-szu _ka2-dingir-mesz_ ki a-la-ak-szu iq-bi u2-sza-as-bi-it-su-ma har-ra-nu tin-tir{ki} ki-ma ib-ri u3 tap-pe-e it-tal-la-ka i-da-a-szu

16. um-ma-ni-szu rap-sza-a-ti3 sza ki-ma me-e _i7_ la u2-ta-ad-du-u2 ni-ba-szu-un _{gesz}tukul-mesz_-szu-nu sa-an-du-ma i-sza-ad-di-ha i-da-a-szu

17. ba-lu qab-li u3 ta-ha-zi u2-sze-ri-ba-asz2 qe2-reb szu-an-na{ki} _iri_-szu _ka2-dingir-mesz_ ki i-ti-ir i-na szap-sza-qi2 {disz}{d}na3-ni2-tuku _lugal_ la pa-li-hi-szu u2-ma-al-la-a qa-tu-usz-szu2

18. _ug3-mesz_ tin-tir{ki} ka-li-szu-nu nap-har _kur_ szu-me-ri u uri{ki} ru-be2-e u3 szak-ka-nak-ka sza-pal-szu ik-mi-sa u2-na-asz2-szi-qu sze-pu-usz-szu ih-du-u2 a-na _lugal_-u2-ti-szu2 im-mi-ru pa-nu-usz-szu2-un

19. be-lu sza i-na tu-kul-ti-sza u2-bal-li-tu mi-tu-ta-an i-na pu-usz-qu u3 u2-de-e ig-mi-lu kul-la-ta-an ta-bi-isz ik-ta-ar-ra-bu-szu isz-tam-ma-ru zi-ki-ir-szu

20. a-na-ku {disz}ku-ra-asz2 _lugal_ kisz-szat _lugal gal lugal_ dan-nu _lugal_ tin-tir{ki} _lugal kur_ szu-me-ri u2 ak-ka-di-i _lugal_ kib-ra-a-ti er-be2-et-ti3

21. _dumu_ {disz}ka-am-bu-zi-ia _lugal gal lugal iri_ an-sza-an _dumu-dumu_ {disz}ku-ra-asz2 _lugal gal lugal# iri#_ an-sza-an _sza3-bala-bala_ {disz}szi-isz-pi-isz _lugal gal lugal iri_ an-sza2-an

22. _numun_ da-ru-u2 sza _lugal_-u2-tu sza {d}en u {d}na3 ir-a-mu pa-la-a-szu a-na tu-ub lib3-bi-szu2-nu ih-szi-ha _lugal#_-ut-su e-nu-ma a-na# qe2#-reb tin-tir{ki} e-ru-bu sa-li-mi-isz

23. i-na ul-si u3 ri-sza-a-ti3 i-na _e2-gal_ ma-al-ki ar-ma-a szu-bat be-lu-ti3 {d}marduk _en gal_ lib3-bi ri-it-pa-szu sza ra-im# tin-tir{ki} szi-ma#-a#-tisz# isz#-ku#?-na#-an-ni-ma _u4_-mi-szam a-sze-'a-a pa-la-ah#-szu2

24. um-ma-ni-ia rap-sza-ti3 i-na qe2-reb tin-tir{ki} i-sza-ad-di-ha szu2-ul-ma-nisz nap-har _kur_ [szu-me-ri] u3# uri{ki} mu-gal-li#-ti3 ul u2-szar-szi

25. _iri#{ki#}_ babila{ki} u3 kul-lat ma-ha-zi-szu i-na sza-li-im-ti3 asz2-te-'e-e _dumu-mesz_ tin-tir[{ki} ...] sza# ki-ma la lib3-[bi] _dingir_-ma ab-sza2-a-ni la si-ma-ti-szu2-nu szu-ziz-zu!#

26. an-hu-ut-su-un u2-pa-asz2-szi-ha u2-sza-ap-ti-ir sa-ar-ma-szu-nu a-na ep-sze-e-ti-[ia dam-qa-a-ti] {d}marduk _en gal#_-u2 ih-de-e-ma

27. a-na ia-a-ti {disz}ku-ra-asz2 _lugal_ pa-li-ih-szu u3 {disz}ka-am-bu-zi-ia _dumu_ si-it lib3-bi-[ia u3 a]-na# nap-har# um-ma-ni-ia

28. da-am-qi2-isz2 ik-ru-ub-ma i-na sza2-lim-ti3 ma-har-sza ta-bi-isz ni-it-ta#-[al-la-ak i-na qi2-bi-ti-szu2] sir-ti nap-har _lugal_ a-szi-ib _bara2-mesz_

29. sza ka-li-isz kib-ra-a-ta isz-tu tam-ti3 e-li-ti3 a-di tam-ti3 szap-li-ti3 a-szi-ib na#-[gi-i ne2-su-ti3] _lugal-mesz kur_ a-mur-ri-i a-szi-ib kusz-ta-ri ka-li-szu2-un

30. bi-lat-su-nu ka-bi-it-ti3 u2-bi-lu-nim-ma qe2-er-ba szu-an-na{ki} u2-na-asz2-szi-qu sze-pu-u2-a isz-tu [szu-an-na]{ki#} a-di _iri_ asz-szur{ki} u3 szuszin{ki}

31. a-ka3-de3{ki} _kur_ esz3-nu-nak _iri_ za-am-ba-an _iri_ me-tur2-nu bad3-an{ki} a-di pa-at _kur_ qu-ti-i ma-ha-za# [e]-ber#-ti _i7_ idigna sza isz-tu pa!-na-ma na-du-u2 szu-bat-su-un

32. _dingir-mesz_ a-szi-ib lib3-bi-szu2-nu a-na asz2-ri-szu-nu u2-tir-ma u2-szar-ma-a szu-bat da-ri2-a-ta kul-lat _ug3-mesz_-szu2-nu u2-pa-ah-hi-ra-am-ma u2-te-er da-ad2-mi-szu2-un

33. u3 _dingir-mesz kur_ szu-me-ri u3 uri{ki} sza {disz}{d}na3-ni2-tuku a-na ug-ga-ti3 _en dingir-mesz_ u2-sze-ri-bi a-na qe2-reb szu-an-na{ki} i-na qi2-bi-ti {d}marduk _en gal_ i-na sza-li-im-ti3

34. i-na masz-ta-ki-szu-nu u2-sze-szi-ib szu2-ba-at tu-ub lib3-bi <> kul-la-ta _dingir-mesz_ sza u2-sze-ri-bi a-na qe2-er-bi ma-ha-zi-szu-un

35. _u4_-mi-sza-am ma-har {d}en u3 {d}na3 sza a-ra-ku _u4-mesz_-ia li-ta-mu-u2 lit-taz-ka-ru a-ma-a-ta du-un-qi2-ia u3 a-na {d}marduk _en_-ia li-iq-bu-u2 sza {disz}ku-ra-asz2 <> _lugal_ pa-li-hi-ka u {disz}ka-am-bu-zi-ia _dumu_-szu2

36. x [...]-ib# szu-nu lu-u2 x x x x x x _ug3-mesz_ tin-tir{ki} ik#-tar#-ra#-bu# _lugal_-u2-tu _kur-kur_ ka-li-szi-na szu-ub-ti ne2-eh-ti3 u2-sze-szi-ib

37. [_n kur]-gi{muszen} 2(disz) uz-tur{muszen}_ u3 _1(u) tu-gur4{muszen}-mesz_ e-li _kur-gi{muszen} uz-tur{muszen}_ u3 _tu-gur4{muszen}-mesz_

38. [... _u4_]-mi-szam u2-ta-ah-hi-id _bad3_ im-gur-{d}en-lil2 _bad3 gal_-a sza tin-tir{ki#} [ma-as]-sar#-ta#-szu2 du-un-nu-nu3 asz2-te-'e-e-ma

39. [...] ka-a-ri a-gur-ru sza2 _gu2_ ha-ri-si sza _lugal_ mah-ri i-pu#-[szu-ma la u2]-szak#-li#-lu# szi-pi-ir-szu

40. [... la u2-sza-as-hi-ru _iri_] a#-na ki-da-a-ni sza _lugal_ ma-ah-ra la i-pu-szu um-man-ni-szu di-ku-ut# [ma-ti-szu i?-na] qe2#-reb# szu-an-na{ki}

41. [... i-na _esir had-ra2]-a#_ u3 _sig4 al-ur3-ra_ esz-szi-isz e-pu-usz-ma [u2-szak-lil szi-pir-szi]-in

42. [... _{gesz}ig-mesz {gesz}erin-mah]-mesz_ ta-ah-lu-up-ti3 _zabar_ as-ku-up-pu u3 nu-ku-sze#-[e pi-ti-iq e-ri-i e-ma _ka2-mesz_]-szi#-na

en: [... magnificent gates of cedar] with a bronze overlay, thresholds and door-sockets [cast in copper, I fixed in all] their [doorways].

43. [u2-ra-at-ti ...] szi#-ti-ir szu-mu sza2 {disz}an-szar2-du3-ibila _lugal_ a-lik mah-ri-[ia sza2 qer-ba-szu ap-pa]-al#-sa!

44. [...] x x x [...]-x-ti3

45. [...] x x x [x x a-na] da#-ri2-a-ti3

________________________________

https://cdli.ucla.edu/search/search_results.php...

 

ادامه دارد...

کامکار سوئد 2025/08/29